โครงการผลิตพลังงานทดแทนของโครงการส่วนพระองค์ สวนจิตรลดา

ความเป็นมาของโครงการส่วนพระองค์ สวนจิตรลดา

ตลอดระยะเวลากว่าห้าสิบสามปีนับตั้งแต่เถลิงถวัลยสิริราชสมบัติเมื่อวันที่ 9 มิถุนายน พ.ศ. 2489 นั้น พระอัจฉริยภาพของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวในด้านต่างๆ ได้เป็นที่ประจักษ์แกพสกนิกรชาวไทยมาตลอด โดยเฉพาะพระปรีชาสามารถทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีที่พระองค์ได้ทรงศึกษาค้นคว้าความรู้อย่างต่อเนื่อง เพื่อนำมาใช้เป็นแนวทางอำนวยประโยชน์ให้ประชาราษฎร์ได้อยู่ดีกินดีในโครงการพัฒนาอันเนื่องมาจากพระราชดำริโครงการต่างๆ โดยโครงการส่วนพระองค์ สวนจิตรลดา ก็เป็นหนึ่งใน 3,000 กว่าโครงการที่ได้ริเริ่มขึ้นจนถึงปัจจุบัน

โครงการส่วนพระองค์ สวนจิตรลดา มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ

1. เป็นโครงการทดลอง โดยเก็บข้อมูลไว้เพื่อศึกษาและเพื่อผู้ที่สนใจขอข้อมูลมาเพื่อศึกษา ถ้าต้องการจะทำตามหรือคิดว่าโครงการนี้ดีเป็นตัวอย่าง ก็ขอข้อมูลไปเพื่อพิจารณา และเริ่มกิจกรรมของหน่วยงานนั้น

2. เป็นโครงการตัวอย่าง

3. เป็นโครงการที่ไม่หวังผลกำไร หมายถึง โครงการใดก็ตามที่จัดทำขึ้นนั้น ถ้าหากว่าขาดทุนก็ยังทำต่อไป แต่จะพิจารณาหาโครงการอื่นซึ่งสามารถที่จะทำกำไร นำมาสนับสนุนโครงการที่ขาดทุน เพราะฉะนั้นต้องไม่ท้อถอยต่อการที่จะทำแล้วขาดทุนต่อไป

โครงการส่วนพระองค์ฯ แบ่งออกเป็น 2 รูปแบบ คือ

1. แบบไม่ใช่ธุรกิจ โครงการแบบไม่ใช่ธุรกิจ หมายถึง โครงการที่ได้รับการสนับสนุนจากราชการหลายๆ หน่วยงาน เพราะฉะนั้นจึงไม่มีรายรับและรายจ่ายประจำ เช่น การเลี้ยงและขยายพันธุ์ปลาหมอเทศ ทำป่าไม้สาธิต หาข้าวทดลอง เลี้ยงโคนม การเลี้ยงขยายพันธุ์ปลานิล ปลูกข้าวไร่ จัดทำก๊าซชีวภาพ เพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อพืชสวนพืชสมุนไพร อาคารวิจัยและพัฒนา

2. แบบกึ่งธุรกิจ ไม่ใช่ธุรกิจเต็มตัว เป็นโครงการที่มีรายรับและรายจ่าย ที่เรียกว่ากึ่งธุรกิจก็เพราะว่าไม่มีการแจกผลกำไร ไม่แบ่ง เพราะนำผลกำไรมาขยายงาน โครงการแบบกึ่งธุรกิจ ได้แก่ โรงโคนม ศูนย์รวมนม โรงสีข้าวทดลอง โรงบดและอัดแกลบ ห้องปฎิบัติการทดลองเพื่อตรวจสอบคุณภาพของผลผลิต โรงผลิตน้ำผลไม้ โรงนมผงสวนดุสิต โรงนมเม็ด โรงเนยแข็ง โรงอบผลไม้ โรงบดและอัดแกลบ โรงกลั่นแอลกฮอล์เพื่อการค้นคว้าน้ำมันเชื้อเพลิง เช่น นำแอลกอฮอล์มาผสมกับน้ำมันเบนซินเป็นแก๊สโซฮอล์ โรงหล่อเทียนหลวง โรงผลิตกระดาษสา โรงเห็ดและโรงอาหารปลา เป็นต้น และมีโครงการวิจัยและพัฒนาปรับปรุงคุณภาพของผลผลิต ค้นคว้าเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ใหม่ของโครงการฯ ตลอดจนส่งเสริมเพิ่มความรู้ความสามารถให้กับเจ้าหน้าที่เป็นขวัญและกำลังใจเพื่อการวิจัยและพัฒนาของโครงการฯ

โครงการผลิตพลังงานทดแทนของโครงการส่วนพระองค์ สวนจิตรลดา

โครงการผลิตพลังงานทดแทนซึ่งดำเนินการโดยโครงการส่วนพระองค์ สวนจิตรลดา ได้แก่ โครงการผลิตเชื้อเพลิงอัดแท่ง (แกลบอัดแท่ง) โครงการผลิตแก๊สโซฮอล์ และโครงการบ้านพลังงานแสงอาทิตย์ เป็นโครงการที่พระบาทสำเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้ทรงมีพระราชดำริให้ริเริ่มขึ้นเพื่อการค้นคว้าพลังงานทดแทนอื่น แทนพลังงานจากน้ำมันและเชื้อเพลิงอื่น และใช่ประโยชน์จากวัสดุเหลือใช้ให้ได้ผลคุ้มค่ามากที่สุด

โครงการผลิตเชื้อเพลิงอัดแท่ง (แกลบอัดแท่ง)

ปกติหลังการสีข้าว จะได้แกลบซึ่งอาจนำไปใช้เป็นอาหารสัตว์ ทำเป็นปุ๋ย และเชื้อเพลิงได้ตามความต้องการ โดยเฉพาะการใช้งานแกลบเป็นเชื้อเพลิงได้อย่างมีประสิทธิภาพสูงขึ้นและสะดวกต่อการใช้งานนั้น พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำริตั้งแต่ พ.ศ. 2518 ว่า ควรมีการนำแกลบมาใช้งานให้เป็นประโยชน์ทั้งทางด้านการทำเป็นปุ๋ยสำหรับปรับปรุงสภาพดินและทำเป็นเชื้อเพลิง ซึ่งจะช่วยอนุรักษ์ป่าไม้ได้อีกทางหนึ่งด้วย

ต่อมาในปี พ.ศ. 2523 จึงได้มีการทดลองนำแกลบมาอัดให้เป็นแท่งและแปรสภาพให้เป็นเชื้อเพลิงแท่ง เริ่มจากการนำแกลบที่ได้จากโรงสีข้าวตัวอย่างในสวนจิตรดามาทดลองใช้งาน โดยได้รับความร่วมมือในการวิจัยและค้นคว้าจากสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย

แกลบที่ได้จากโรงสีข้าวตัวอย่างในสวนจิตรลดาจะถูกเลือกใช้เฉพาะส่วนที่มีความชื้นไม่เกินร้อยละ 10 ขั้นตอนการผลิตเริ่มจากการขับแกลบให้ไหลผ่านสกรู แล้วจะมีเครื่องทำหน้าที่บดแกลบให้ละเอียดและทำให้แน่นผ่านกระบอก โดยกระบอกจะถูกเผาด้วยเศษแกลบอัดแท่งซึ่งมีความร้อนประมาณ 250-270 องศาเซลเซียสและเนื่องจากวัสดุแกลบประกอบด้วยสารเซลลูโลส ลิกนิน และคาร์โบไฮเดรต ดังนั้นเมื่อสารเซลลูโลสถูกความร้อนจากกระบอก สารเซลลูโลสจะหลอมละลายและเคลือบด้านนอกของแท่งแกลบให้แข็ง ทำให้แกลบเกาะกันเป็นแท่ง

ระหว่างการทำวิจัยและทดลองในเบื้องต้นพบว่ามีปัญหาต่างๆ เกิดขึ้น เช่น สกรูด้านหน้าของ เครื่องอัดแท่งสึกหรอเร็ว สารที่ทำให้สกรูสึกหรอเร็ว ได้แก่ สารซิลิกา เมื่อเดินเครื่องได้ประมาณ 21 ชั่วโมงจะต้องทำการถอดสกรูมาเชื่อมและพอกใหม่ ในปัจจุบันกำลังมีการศึกษาและวิจัยหาวิธีการที่จะทำให้สกรูใช้งานได้นานกว่าที่ใช้อยู่เดิม ขณะเดียวกันแกลบอัดแท่ง เมื่อนำมาทำให้เป็นเชื้อเพลิงจะมีควันมาก จึงต้องกำจัดควันโดยการนำแกลบอัดแท่งเข้าเตาเผาให้เป็นถ่าน แกลบอัดแท่งจะอยู่ในเตาเผาประมาณ 4 วันเมื่อได้ถ่านแล้วจึงนำถ่านออกจากเตา

เมื่อต้องการนำถ่านแกลบไปใช้งาน จะต้องนำถ่านแกลบมาสับเป็นชิ้นเล็กๆ เพื่อสะดวกในการบรรจุใส่ถุงเพื่อจำหน่าย ถ่านแกลบ 1 ถุง มีน้ำหนัก 2 กิโลกรัม จำหน่ายกิโลกรัมละ 5 บาท หรือ 1 ถุง ราคา 10 บาท โดยความร้อนที่ได้จากการใช้ถ่านแกลบมีดังนี้

แกลบอัดแท่ง ให้ความร้อนประมาณ 3,886 กิโลแคลอรี่ ต่อ 1 กิโลกรัม

ถ่านแกลบ ให้ความร้อนประมาณ 4,730 กิโลแคลอรี่ ต่อ 1 กิโลกรัม

ถ่านไม้โดยทั่วไป ให้ความร้อนประมาณ 7,450 กิโลแคลอรี่ ต่อ 1 กิโลกรัม

ประโยชน์ที่ได้จากการนำแกลบมาแปรสภาพเป็นถ่านแกลบจึงมีอยู่หลายด้าน ทั้งในแง่ของการ นำแกลบซึ่งเป็นวัสดุเหลือใช้มาผลิตเป็นเชื้อเพลิงแท่งใช้แทนถ่านไม้ได้คุ้มค่า ช่วยอนุรักษ์ป่าไม้ และไม่ทำลายสภาพสิ่งแวดล้อม

โครงการทดลองผลิตแก๊สโซฮอล์

งานทดลองผลิตภัณฑ์เชื้อเพลิงเริ่มขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2528 ครั้งนั้นพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้เสด็จพระราชดำเนินตรวจเยี่ยมโครงการส่วนพระองค์ สวนจิตรลดา และมีพระราชกระแสรับสั่งให้ศึกษาต้นทุนการผลิตแอลกอฮอล์จากอ้อย เพราะในอนาคตอาจเกินเหตุการณ์น้ำมันขาดแคลนหรืออ้อยราคาต่ำ การนำอ้อยมาแปรรูปเป็นแอลกอฮอล์เพื่อใช้เป็นพลังงานทดแทน จึงเป็นแนวทางหนึ่งที่จะแก้ไขปัญหานี้ได้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้พระราชทานเงินทุนวิจัยในการดำเนินงาน 925,500 บาท เพื่อใช้ในการจัดสร้างอาคาร และอุปกรณ์ต่างๆ ในการทดลองนี้

วันที่ 9 พฤษภาคม พ.ศ. 2529 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พร้อมด้วยสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดอาคารโครงการค้นคว้าน้ำมันเชื้อเพลิงและเริ่มผลิตแอลกอฮอล์จากอ้อย โดยสามารถผลิตเอทิลแอลกอฮอล์ความบริสุทธิ์ 91% ได้ในอัตรา 2.8 ลิตรต่อชั่วโมง ต้นทุนการผลิต 56.2 บาทต่อลิตร ขณะที่เอทิลแอลกอฮอล์ความบริสุทธิ์ 95% ซึ่งผลิตจากกากน้ำตาลของกรมสรรพสามิตจำหน่ายในราคาประมาณ 24 บาทต่อลิตร

ต่อมาในปี พ.ศ. 2533 ฝ่ายเทคนิคบริษัทสุราทิพย์ได้ช่วยปรับปรุงหอกลั่นแอลกอฮอล์ ให้สามารถกลั่นได้ความบริสุทธิ์ 95% ในอัตรา 5 ลิตรต่อชั่วโมง ใช้กากน้ำตาลเป็นวัตถุดิบในการหมัก ซึ่งบริษัทสุราทิพย์น้อมเกล้าฯ ถวายเพื่อใช้ในการนี้เดือนละประมาณ 2 ตัน มีต้นทุนในการผลิตเอทิลแอลกอฮอล์ความบริสุทธิ์ 94% จากกากน้ำตาลประมาณ 35 บาทต่อลิตร

เดือนตุลาคม พ.ศ. 2537 โครงการส่วนพระองค์ สวนจิตรลดา ร่วมกับบริษัทสุราทิพย์ขยายกำลังการผลิตแอลกอฮอล์เพื่อให้มีพอใช้ผสมกับเบนซินธรรมดาในอัตรา 1 : 4 เป็นแก๊สโซฮอล์ สำหรับรถยนต์ทุกคันของโครงการฯ ที่ใช้เบนซิน โครงการทดลองนี้จัดเป็นโครงการหนึ่งในหกโครงการเฉลิมพระเกียรติเนื่องในมหามงคลวโรกาสเสด็จเถลิงถวัลยราชสมบัติ 50 ปี ของสำนักพระราชวัง

ในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2538 สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีเสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดโรงงานผลิตแอลกอฮอล์เป็นเชื้อเพลิงที่บริษัทสุราทิพย์น้อมเกล้าฯ ถวายและดำเนินการ กลั่นตลอดมาจนถึงปัจจุบัน กำลังการผลิตหอกลั่นขนาด 25 ลิตรต่อชั่วโมง คิดเป็นต้นทุนการผลิตแบบธุรกิจทั่วไป 32 บาทต่อลิตร ถ้าคิดต้นทุนการผลิตแบบยกเว้นต้นทุนคงที่ราคา 12 บาทต่อลิตร (ทำการผลิต 4 ครั้งต่อเดือน) ได้แอลกอฮอล์ประมาณ 900 ลิตรต่อการกลั่น 1 ครั้ง ใช้กากน้ำตาลความหวาน 49% (โดยน้ำหนัก) ครั้งละ 3,6400 กิโลกรัม น้ำกากส่า (น้ำเสียจากหอกลั่น) จะใช้รดกองปุ๋ยหมักที่โรงงานผลิตปุ๋ยอินทรีย์

ในเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2539 การปิโตรเลียมแห่งประเทศไทยและสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย ร่วมกับโครงการส่วนพระองค์ฯ ได้ดำเนินการปรับปรุงคุณภาพของแอลกอฮอล์ที่ใช้เติมรถยนต์ โดยให้โครงการฯ ส่งแอลกอฮอล์ 95% ไปกลั่นซ้ำเป็นแอลกอฮอล์ 99% ที่ สถาบันวิจัยฯ แล้วนำกลับมาผสมกับเบนซินธรรมดาเป็นแก๊สโซฮอล์เติมให้กับรถยนต์ของโครงการฯ ที่ใช้เบนซินเป็นเชื้อเพลิง โดยสามารถเติมแก๊สโซฮอล์ได้จากสถานีบริการของการปิโตรเลียมแห่งประเทศไทยซึ่งตั้งอยู่ในบริเวณโครงการส่วนพระองค์ สวนจิตรลดา

ปัจจุบันโครงการแก๊สโซฮอล์ใช้แอลกอฮอล์ 99% ผสมกับเบนซินธรรมดาในอัตราส่วน 1 : 9 และเติม corrosion inhibitor (เป็นสารเคมีประเภทอะมีนและกรดอินทรีย์) 15 มิลลิกรัม ต่อแก๊สโซฮอล์ 1 ลิตร

ส่วนโครงการดีโซฮอล์ได้เริ่มขึ้นในปี พ.ศ. 2541 โดยการปิโตรเลียมแห่งประเทศไทย ร่วมกับโครงการส่วนพระองค์ ทดลองผสมแอลกอฮอล์ 95% กับน้ำมันดีเซลและสารอีมัลซิไฟเออล์ (สารอิมัลซิไฟเออร์ประกอบด้วย PEOPS และ SB 407) ในอัตราส่วน 13 : 86 : 1 ซึ่งจะนำไปใช้กับรถเครื่องยนต์ดีเซล เช่น รถปิคอัพ รถแทรกเตอร์ ของโครงการฯ จากผลการทดลองพบว่าสามารถใช้เป็นเชื้อเพลิงได้ดีพอสมควรและสามารถลดควันดำได้ประมาณ 50%

โครงการเครื่องอบแห้งพลังงานแสงอาทิตย์

เมื่อปี พ.ศ. 2538 ภาควิชาฟิสิกส์ คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ร่วมกับสถาบันวิศวกรรมเกษตรสำหรับเมืองร้อนและกึ่งร้อน มหาวิทยาลัยโฮเฮนไฮม์ ภาคเอกชนสถาบันไอเซลเลนและบริษัทเกวุสมิลเลอร์ ประเทศเยอรมันนี ได้น้อมเกล้าน้อมกระหม่อมถวายเครื่องอบแห้งพลังงานแสงอาทิตย์แบบอุโมงค์ลมร้อน (tunnel solar dryer) โดยมีแผงรับความร้อนจากแสงอาทิตย์และมีพัดลมเป็นตัวเป่าลมร้อนที่เกิดขึ้นสามารถนำไปใช้อบผลิตผลทางการเกษตรต่างๆ เช่น เมล็ดธัญพืช เมล็ดถั่ว ผัก ผลไม้ พืชสมุนไพร ตลอดจนผลิตภัณฑ์เนื้อและผลิตภัณฑ์ประมง เพื่อเป็นการประหยัดพลังงานไฟฟ้าในการอบแห้งผลิตภัณฑ์อบแห้งของโครงการส่วนพระองค์ฯ ได้แก่ การทำกล้วยตาก และผลไม้อบแห้งอื่นๆ

ในโครงการส่วนพระองค์ สวนจิตรลดา มีกังหันลมสูบน้ำจำนวน 2 เครื่อง ติดตั้งที่บริเวณด้านหน้าโครงการส่วนพระองค์ฯ และบริเวณโรงเพาะเห็ด ขนาดความสูง 18 เมตร ขนาดความกว้างของใบพัด 20 ฟุต จำนวนใบพัด 45 ใบ ปริมาณน้ำที่สูบได้ 2,000-24,000 ลิตรต่อชั่วโมง (ที่ความเร็วลม 4-30 กิโลเมตรต่อชั่วโมง) ท่อดูดและส่งน้ำมีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 8 นิ้ว ปัจจุบันกังหันลมทั้ง 2 เครื่องใช้สูบน้ำจากคลองรอบพระตำหนักเข้ามาที่บ่อเลี้ยงปลานิลที่ด้านหน้าโครงการฯ และนำน้ำจากคลองมาใช้ในการอุปโภคที่บริเวณโรงเพาะเห็ด

กังหันลมสูบน้ำในโครงการส่วนพระองค์ สวนจิตรลดา

โครงการบ้านพลังงานแสงอาทิตย์

โครงการบ้านพลังงานแสงอาทิตย์เป็นโครงการที่กระทรวงกลาโหม กรมการพลังงานทหาร ศูนย์การอุตสาหกรรมป้องกันประเทศและพัฒนาพลังงานทหารได้จัดทำขึ้น เพื่อน้อมเกล้าน้อมกระหม่อมถวายแด่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ณ พระราชวังสวนจิตรลดา เนื่องในวโรกาสที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงครองราชย์เป็นปีที่ 50 โดยใช้ชื่อโครงการว่า "โครงการพัฒนาระบบผลิตพลังงานไฟฟ้าจากเซลล์แสงอาทิตย์เฉลิมพระเกียรติ" สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จแทนพระองค์เป็นประธานในพิธีเปิดการใช้งานบ้านพลังงานแสงอาทิตย์เมื่อวันที่ 16 พฤษภาคม พ.ศ. 2539

วัตถุประสงค์ของโครงการบ้านพลังงานแสงอาทิตย์ คือ

1. เพื่อปูพื้นฐานการอนุรักษ์พลังงานและใช้พลังงานทดแทน โดยการใช้พลังงานแสงอาทิตย์ซึ่งมีอยู่ทั่วไปในประเทศไทย

2. เพื่อสาธิตการผลิตกระแสไฟฟ้าจากเซลล์แสงอาทิตย์ สาธิตการประจุกระแสไฟฟ้าตรงลงในแบตเตอรี่และสาธิตเทคโนโลยีการป้อนกระแสไฟฟ้าเข้าสู้ระบบจำหน่ายของการไฟฟ้านครหลวง

3. นำความร้อนจากแสงอาทิตย์มาใช้ประโยชน์ในการผลิตน้ำร้อน (solar thermal heater)

ในช่วงเริ่มแรกในปี พ.ศ. 2539 ระบบเซลล์แสงอาทิตย์ที่บ้านพลังงานแสงอาทิตย์นี้ ประกอบด้วยเซลล์แสงอาทิตย์จำนวน 40 แผง กำลังไฟฟ้าที่ผลิตได้ 2.2 กิโลวัตต์ติดตั้งอยู่บนหลังคาบ้าน แบตเตอรี่ขนาด 2 โวลต์ จำนวน 24 ลูก รวมจุกระแสไฟฟ้า 650 แอมแปร์ชั่วโมง เครื่องแปลงกระแสไฟฟ้าตรงเป็นกระแสสลับ 1 ชุด อุปกรณ์ควบคุม 1 ชุด มิเตอร์ไฟฟ้า 1 ชุด

ไฟฟ้าที่ได้จากเซลล์แสงอาทิตย์ในบ้านพลังงานแสงอาทิตย์นี้ สามารถใช้เพื่อประจุแบตเตอรี่ ใช้กับวิทยุ โทรทัศน์ ระบบแสงสว่าง เครื่องปรับอากาศ ฯลฯ ได้

ต่อมาในปี พ.ศ. 2542 เมื่อ "คณะกรรมการโครงการเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเนื่องในโอกาสพระราชพิธีมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 6 รอบ 5 ธันวาคม 2542 โดยการนำพลังงานทดแทนมาใช้เพื่ออนุรักษ์พลังงานและสิ่งแวดล้อมตามโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ" ได้เข้าไปสำรวจบ้านพลังงานแสงอาทิตย์ พบว่าแบตเตอรี่ที่ใช้งานอยู่นั้น ได้เสื่อมประสิทธิภาพลง ดังนั้นคณะกรรมการโครงการเฉลิมพระเกียรติฯ จึงได้เข้าทำการปรับปรุงแก้ไขระบบเซลล์แสงอาทิตย์ให้สามารถใช้งานได้ดีขึ้นและเชื่อมต่อกับระบบสายส่งของการไฟฟ้านครหลวง หน่วยงานที่เข้าดำเนินการได้แก่

บริษัท โซลาร์ตรอน จำกัด ได้บริจาคแผงเซลล์แสงอาทิตย์ขนาด 55 วัตต์ จำนวน 2 แผง เพิ่มเติม จึงทำให้ระบบเซลล์แสงอาทิตย์ที่บ้านพลังงานแสงอาทิตย์มีกำลังผลิตเอาต์พุตรวมเป็น 2.31 กิโลวัตต์

บริษัท ลีโอนิคส์ จำกัด ได้บริจาคเครื่องแปลงกระแสไฟฟ้าเพิ่มจำนวน 1 ชุด ขนาด 3 กิโลวัตต์แอมแปร์ (kVA)

การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย โดยกองพัฒนาพลังงานทดแทน สำนักงานวิจัยและพัฒนา บริจาคตู้ควบคุมการผลิตไฟฟ้าจากเซลล์แสงอาทิตย์ 1 ตู้ ตู้บอร์ดแสดงภาวะการทำงาน 1 ตู้ ตู้บอร์ดสาธิตแสดงระบบการผลิตไฟฟ้าจากเซลล์แสงอาทิตย์บนหลังคาอาคารชนิดเชื่อมต่อสายส่งของการไฟฟ้านครหลวงจำนวน 1 ตู้

หน่วยงานที่รับหน้าที่เป็นผู้เข้าปรับปรุงระบบดังกล่าว ได้แก่ การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทยโดยได้ดำเนินดังต่อไปนี้

ยกเลิกการใช้แบตเตอรี่ซึ่งเสื่อมประสิทธิภาพแล้ว

นำแผงเซลล์แสงอาทิตย์จำนวน 14 แผงต่อเป็นแถวแบบอนุกรม ทำให้ได้แรงดันไฟฟ้า 230 โวลต์ และนำแถวของเซลล์แสงอาทิตย์ดังกล่าวมาต่อแบบขนานกันอีกจำนวน 3 แถว จึงสามารถผลิตกระแสไฟฟ้าได้เป็น 9.45 แอมแปร์

ติดตั้งเครื่องแปลงกระแสไฟฟ้า ตู้สวิตช์ควบคุมการผลิตไฟฟ้าจากเซลล์แสงอาทิตย์ และตู้บอร์ดมิเตอร์ แสดงสภาวะการทำงานของระบบ ประกอบด้วยมิเตอร์วัดแรงดันและกระแสไฟฟ้าตรงของเซลล์แสงอาทิตย์ มิเตอร์วัดแรงดันและกระแสไฟฟ้าสลับ และมิเตอร์วัดพลังงานไฟฟ้าที่ผลิตได้จากระบบ

ต่อเชื่อมระบบดังกล่าวเข้ากับระบบสายส่งของการไฟฟ้านครหลวง

ในเวลากลางวันที่มีแสงอาทิตย์เซลล์แสงอาทิตย์จะทำหน้าที่เปลี่ยนพลังงานแสงอาทิตย์เป็นพลังงานไฟฟ้ากระแสตรง จากการออกแบบระบบจะให้ไฟฟ้ากระแสตรง จากการออกแบบระบบจะให้ไฟฟ้ากระแสตรงขนาดแรงดัน 230 โวลต์ และกระแสไฟฟ้า 9.45 แอมแปร์ กระแสไฟฟ้าที่ผลิตได้จะไหลผ่านเครื่องแปลงกระแสไฟฟ้าและถูกเปลี่ยนเป็นไฟฟ้ากระแสสลับที่มีแรงดัน 220 โวลต์ และมีคุณสมบัติเหมือนกับกระแสไฟฟ้าในระบบไฟฟ้าที่มีอยู่เดิม

ดังนั้นกระแสไฟฟ้าที่ผลิตได้จากระบบนี้จึงสามารถใช้ได้กับเครื่องใช้ไฟฟ้ากระแสสลับที่มีอยู่ทุกชนิด โดยในกรณีที่กระแสไฟฟ้าที่ผลิตได้จากเซลล์แสงอาทิตย์มีมากกว่าความต้องการใช้ไฟฟ้าในขณะนั้น กระแสไฟฟ้าส่วนเกินจะถูกขายคืนเข้าในระบบสายส่งของการไฟฟ้าฯ ในทางกลับกันหากความต้องการใช้กระแสไฟฟ้าในขณะนั้นมีมากกว่ากระแสไฟฟ้าที่ผลิตได้ กระแสไฟฟ้าส่วนที่ขาดก็จะถูกซื้อเสริมเข้ามาจากระบบสายส่งของการไฟฟ้าฯ ตามปกติ ซึ่งการทำงานของระบบได้รับการออกแบบให้เป็นการทำงานแบบอัตโนมัติ ดังนั้นจึงไม่ต้องมีการปิด-เปิดระบบแต่อย่างใดในแต่ละวัน

ผลจาการติดตั้งระบบเซลล์แสงอาทิตย์ที่บ้านพลังงานแสงอาทิตย์ ทำให้ปริมาณกระแสไฟฟ้าที่ซื้อจากระบบสายส่งของการไฟฟ้าฯ ลดลงเท่ากับปริมาณกระแสไฟฟ้าที่ผลิตได้จากระบบเซลล์แสงอาทิตย์ซึ่งเท่ากับว่าจะสามารถช่วยลดการใช้เชื้อเพลิงฟอสซิล เช่น น้ำมัน ก๊าซธรรมชาติ หรือถ่านหิน ในการผลิตกระแสไฟฟ้าลง อันจะส่งผลให้มลพิษที่เกิดจากการเผาไหม้เชื้อเพลิงดังกล่าวลดลงได้อีกทางหนึ่ง

ที่มา : พระบิดาแห่งการพัฒนาพลังงานไทย

การนำพลังงานทดแทนไปใช้ในโครงการเกษตรผสมผสานมูโนะ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ จังหวัดนราธิวาส

ความเป็นมาและการดำเนินงานของโครงการฯ

ในคราวที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวเสด็จฯ ไปเยี่ยมเยียนราษฎรบริเวณบ้านปาดังยอ หมู่ที่ 3 ตำบล มูโนะ อำเภอสุไหงโก-ลก จังหวัดนราธิวาส ในเดือนกันยายน พ.ศ. 2517 ได้ทรงทราบฝ่าละอองธุลีพระบาทถึงความเดือดร้อนของราษฎรที่ประกอบอาชีพทางการ เกษตรในบริเวณท้องที่ตำบลมูโนะ ตำบลปูโย อำเภอสุไหงโก-ลก แระตำบลโฆษิต ตำบลนานาค ตำบลพร่อน ตำบลเกาะสะท้อน ตำบลบางขุนทอง อำเภอตากใบ ซึ่งพื้นที่บริเวณดังกล่าวนี้เป็นที่ลุ่มชายฝั่งแม่น้ำโก-ลก และชายพรุโต๊ะแดง เมื่อถึงฤดูน้ำแหลก น้ำในแม่น้ำโก-ลกจะไหลล้นตลิ่งเข้าท่วมไร่นาของราษฎร และน้ำชายพรุโต๊ะแดงจะมีระดับสูงขึ้นจนทำความเสียหายให้แก่พื้นที่เพาะปลูก เป็นประจำทุกปี เพื่อเป็นการบรรเทาความเดือดร้อนของราษฎร พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงมีพระราชดำริให้พิจารณาก่อสร้างโครงการชลประ ทานมูโนะขึ้น

กิจกรรมหลักในโครงการเกษตรผสมผสานมูโนะอันเนื่องมาจากพระราชดำริ

เมื่อเริ่มก่อสร้างโครงการชลประทานมูโนะ โดยการขุดคลองมูโนะเพื่อรับน้ำดีจากแม่น้ำโก-ลก และก่อสร้างระบบระบายน้ำเพื่อป้องกันน้ำท่วม เมื่อระบบต่างๆ ที่ก่อนสร้างไว้เริ่มได้ผลตามวัตถุประสงค์แล้วพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงมีพระราชดำริเพิ่มเติมให้ก่อสร้างระบบชลประทานในแปลงนาในรูปแบบของเกษตร ผสมผสาน เพื่อเป็นแปลงตัวอย่างนำร่องให้เกษตรกรรม ซึ่งได้พิจารณาเลือกพื้นที่บริเวณบ้านมูโนะ ตำบลมูโนะ อำเภอสุไหงโก-ลก เพราะเป็นจุดที่อยู่ต้นคลองมูโนะ ไม่มีปัญหาเรื่องคุณภาพน้ำ

แต่การสูบน้ำตามพระราชดำริเน้นการส่งน้ำโดยวิธีสูบน้ำ เพราะเป็นพื้นที่สูงกว่าระดับน้ำสูงสุดในคลองระบายน้ำมูโนะ การส่งน้ำด้วยแรงโน้มถ่วงของโลกไม่สามารถกระทำได้ ดังนั้นการส่งน้ำตลอดฤดูกาลเพาะปลูกจะใช้ระบบสูบน้ำแล้วกระจายสู่พื้นที่ เพาะปลูก โดยคูส่งน้ำลาดคอนกรีตสายต่างๆ

ระบบชลประทานที่มีอยู่เดิมของโครงการเกษตรผสมผสานมูโนะฯ นั้น เริ่มดำเนินการมาตั้งแต่ปี พ.ศ. 2525 โดยใช้เครื่องสูบน้ำด้วยไฟฟ้าขนาด 18.5 กิโลวัตต์ มีอัตราสูบน้ำ 900 ลูกบาศก์เมตรต่อชั่วโมง สูบน้ำเพื่อใช้ในพื้นที่ชลประทาน 900 ไร่ แบ่งเป็นพื้นที่นา 500 ไร่ พื้นที่ยาง 200 ไร่ สวนผลไม้ 40 ไร่ แปลงพืชไร่ 160 ไร่ ผ่านระบบส่งน้ำที่ประกอบด้วยคูส่งน้ำสายใหญ่ 1 สาย และคูส่งน้ำสายซอย 9 สาย รวมระยะทาง 9,335 เมตร ให้กับเกษตรกรผู้รับประโยชน์ 2 หมู่บ้านในตำบลมูโนะ อำเภอสุไหงโก-ลก ประมาณ 200 ครัวเรือน อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันมีปัญหาจากระบบสูบน้ำเดิมนี้คือ

- ปัญหาด้านภาระค่ากระแสไฟฟ้า โดยเฉลี่ยในช่วงฤดูกาล (กุมภาพันธ์ - พฤษภาคม) ค่ากระแสไฟฟ้าประมาณ 4,000-8,000 บาท/เดือน และหากมีการทำนาปรังด้วยนั้น ภาระค่ากระแสไฟฟ้าจะเพิ่มเป็น 8,000-15,000 บาท/เดือน

- เครื่องสูบน้ำมีประสิทธิภาพต่ำลง เนื่องจากมีอายุใช้งานมานานตั้งแต่ปี พ.ศ. 2525 ส่งผลให้เมื่อเกิดภาวะแล้งจัดและระดับน้ำลดลงต่ำกว่าระดับของเครื่องสูบน้ำ จะทำให้การสูบน้ำไปช่วยเหลือพื้นที่เกษตร ซึ่งส่วนใหญ่เป็นพืชไร่พืชสวน ไม่ได้ผลตามสมควรก่อให้เกิดความเสียหายแก่พื้นที่เพาะปลูก และเป็นสาเหตุให้เกษตรกรไม่มั่นใจในการทำเกษตรในปีต่อๆ ไป

ระบบสูบน้ำเพื่อการเกษตรด้วยเซลล์แสงอาทิตย์ในโครงการเกษตรผสมผสานมูโนะ อันเนื่องมาจากพระราชดำริ โดยกรมชลประทาน (สนับสนุนโดยกองทุนเพื่อส่งเสริมการอนุรักษ์พลังงาน)

จากการสำรวจการใช้พลังงานในกิจกรรมสูบน้ำของกรมชลประทาน ทั้งเพื่อการเกษตร การช่วยบรรเทาอุทกภัยในพื้นที่เพาะปลูกในฤดูฝน การป้องกันน้ำเค็มในฤดูแล้ง และการส่งน้ำช่วยเหลือในบริเวณพื้นที่ เพาะปลูกของจังหวัดนราธิวาส พบว่า มีหลายกิจกรรมที่มีภาระค่าใช้จ่ายด้านค่าไฟฟ้าในการสูบน้ำสูง จึงได้นำระบบผลิตและจำหน่ายไฟฟ้าด้วยเซลล์แลงอาทิตย์มาสาธิตที่งานสูบน้ำของ โครงการเกษตรผสมผสานมูโนะอันเนื่องมาจากพระราชดำริ ในโครงการส่งน้ำและบำรุงรักษามูโนะ สำนักชลประทานที่ 12 กรมชลประทาน เพื่อช่วยลดภาระค่าใช้จ่ายด้านไฟฟ้าในการสูบน้ำ และสาธิตระบบผลิตไฟฟ้าที่ไม่ใช้เชื้อเพลิงจากน้ำมันหรือถ่านหินซึ่งทำลาย สิ่งแวดล้อม และเผยแพร่ให้ประชาชนรับรู้ถึงเทคโนโลยีการผลิตไฟฟ้าด้วยพลังงานสะอาด รวมทั้งเป็นการปลูกจิตสำนึกของความร่วมมือกันประหยัดพลังงานให้เกิดขึ้นด้วย

การนำระบบสูบน้ำเพื่อการเกษตรด้วยเซลล์แสงอาทิตย์มาใช้เสริมกับระบบเดิม โดยระบบใหม่นี้ประกอบด้วยเซลล์แสงอาทิตย์ขนาด 75 วัตต์ 36 แผง รวมกำลังไฟฟ้าเอาต์พุต 2,700 วัตต์ เครื่องสูบน้ำมอเตอร์กระแสตรง (Centrifugal) ขนาด 1.5 แรงม้า จำนวน 2 เครื่อง และท่อส่งน้ำขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 1.5 นิ้ว ระยะทาง 30 เมตร จำนวน 1 ชุด โดยเครื่องสูบน้ำจะทำงานในเวลากลางวันด้วยไฟฟ้าจากเซลล์แสงอาทิตย์ สูบน้ำได้วันละ 170 ลูกบาศก์เมตร เข้าท่อน้ำชลประทานที่ระดับยกน้ำ 6.4 เมตร และส่งไปยังคลองส่งน้ำเดิมของโครงการฯ

ระบบสูบน้ำด้วยเซลล์แสงอาทิตย์นี้จะให้ประโยชน์ในการใช้สอย ได้แก่

- ใช่ร่วมกับระบบสูบน้ำเดิมในช่วงเวลาที่ต้องใช้น้ำเพื่อการเพาะปลูกมาก จึงช่วยลดปริมาณการสูบน้ำด้วยไฟฟ้าลง เป็นการประหยัดค่าไฟฟ้าและค่าบำรุงรักษา

- ในช่วงที่พืชต้องการน้ำน้อย สามารถส่งน้ำให้กับพื้นที่เพาะปลุก โดยจัดพื้นที่การส่งน้ำเป็นเขตต่างๆ ตามความเหมาะสมได้

- ในช่วงแล้งจัดที่ระดับน้ำต่ำกว่าระดับสูบน้ำเดิม สามารถใช้ระบบใหม่นี้สูบน้ำช่วยเหลือได้

- เมื่อเกษตรกรมีความเชื่อมั่นในเรื่องระบบสูบน้ำใหม่แล้ว ก็จะสามารถส่งเสริมให้เกิดความร่วมมือกันใช้น้ำอย่างมีประสิทธิภาพในอนาคตได้

ที่มา : พระบิดาแห่งการพัฒนาพลังงานไทย

โครงการนำพลังงานทดแทนไปใช้งานที่โครงการพัฒนาดอยตุง (พื้นที่ทรงงาน) อันเนื่องมาจากพระราชดำริ

ระบบประจุแบตเตอรี่ด้วยเซลล์แสงอาทิตย์แบบรวมศูนย์ 2 ระบบ โดยกรมโยธาธิการ

โครงการฯ ได้ติดตั้งระบบประจุแบตเตอรี่ด้วยเซลล์แสงอาทิตย์แบบรวมศูนย์ประกอบด้วยเซลล์แสงอาทิตย์ขนาด 790 วัตต์ชุดควบคุม 1 ชุด แบตเตอรี่ 65 แอมแปร์ชั่วโมง 12 โวลต์ จำนวน 5 ลูก โรงประจุแบตเตอรี่ขนาด 12 ตารางเมตร จำนวน 1 หลัง และหลอดไฟฟลูออเรสเซนต์ 18 วัตต์ จำนวน 5 ชุด เป็นระบบที่มีลักษณะการทำงานคือ ในเวลากลางวัน คนงานปลูกป่าจะต้องนำแบตเตอรี่ไปประจุไฟฟ้าที่โรงประจุ โดยโครงการฯ ได้จัดตั้งให้ราษฎรมาช่วยกันดูแลการประจุ

การใช้งาน การดูแลรักษา และหลังจากกลับจากทำงานแล้ว คนงานก็จะนำแบตเตอรี่ที่ประจุเต็มแล้วกลับไปใช้งานที่บ้านของตน โดยมีการกำหนดรอบการประจุและวิธีใช้งานเพื่อป้องกันไม่ให้แบตเตอรี่เสื่อมสภาพ ซึ่งแบตเตอรี่ 1 ลูกสามารถใช้กับหลอดไฟฟลูออเรสเซนต์ 1-2 หลอด ได้ประมาณ 3-5 ชั่วโมง

ระบบดังกล่าวติดตั้งในพื้นที่ 2 แห่ง แห่งละ 1 ระบบ ในโครงการปลูกป่าพระราชทาน 4,000 ไร่ ได้แก่

1. ปางสี่ เป็นพื้นที่ที่เดิมไม่มีไฟฟ้าใช้ เนื่องจากระบบสายส่งของการไฟฟ้าฯ เข้าไปไม่ถึง และคนงานปลูกป่าจำนวน 10 ครัวเรือน ต้องใช้น้ำมันก๊าดเพื่อให้แสงสว่างในเวลากลางคืน

2. ปางสำนักงาน มีคนงานปลูกป่าประมาณ 10 ครัวเรือนอาศัยอยู่ เดิมใช้เครื่องยนต์ดีเซลผลิตไฟฟ้าระหว่างเวลา 18.00-22.00 น. ซึ่งต้องมีค่าใช้จ่ายและเกิดความสกปรกจากน้ำมันเชื้อเพลิงที่ชาวบ้านต้องรับภาระด้วยกัน นอกจากนี้ ในอาคารสำนักงานยังต้องใช้เครื่องยนต์ดีเซลผลิตไฟฟ้าเพื่อประจุแบตเตอรี่ของวิทยุสื่อสารอีกด้วย

ระบบประจุแบตเตอรี่ด้วยเซลล์แสงอาทิตย์ขนาด 3 กิโลวัตต์ แบบรวมศูนย์ โดยกรมพัฒนาและส่งเสริมพลังงาน (สนับสนุนโดยกองทุนเพื่อส่งเสริมการอนุรักษ์พลังงาน)

พื้นที่ปางสองในโครงการปลูกป่าพระราชทาน 4,000 ไร่ มีราษฎรอาศัยอยู่ประมาณ 30 ครัวเรือน และจะมีการย้ายเข้ามารวมกลุ่มกันจนครบ 80 ครัวเรือนในอนาคต ปัจจุบันเป็นพื้นที่ยังไม่มีไฟฟ้าเข้าถึง ราษฎรต้องใช้ตะเกียงน้ำมันก๊าดสำหรับให้แสงสว่าง

ดังนั้นโครงการฯ จึงติดตั้งระบบประจุแบตเตอรี่ด้วยเซลล์แสงอาทิตย์แบบรวมศูนย์จำนวน 1 ระบบมีขนาดผลิตกำลังไฟฟ้ารวม 3,000 วัตต์ ซึ่งประกอบด้วยชุดแผงเซลล์แสงอาทิตย์ขนาด 75 วัตต์ต่อแผง จำนวน 40 แผง ชุดโครงสร้างรองรับแผงเซลล์แสงอาทิตย์จำนวน 2 ชุด สามารถรองรับแผงเซลล์ฯ ได้ 20 แผงต่อชุด ตู้ควบคุมการประจุแบตเตอรี่ขนาด 10 ช่อง จำนวน 2 ตู้ แบตเตอรี่ขนาด 130 แอมแปร์ชั่วโมง 12 โวลต์ จำนวน 40 ลูก เป็นแบบตะกั่วกรดชนิด deep discharge และอุปกรณ์แสดงสถานภาพการใช้งานของแบตเตอรี่จำนวน 40 ลูก แต่ละตัวทนกระแสไฟฟ้าได้ 10 แอมแปร์ โดยติดตั้งระบบฯ ในพื้นที่ส่วนกลาง และจัดตั้งองค์กรของหมู่บ้านเพื่อรองรับการบริหารการใช้งานระบบฯ ในลักษณะคณะกรรมการบริหารโครงการฯ ของหมู่บ้าน เพื่อทำหน้าที่ดูแลการประจุแบตเตอรี่ การแบ่งกลุ่มครัวเรือนในการประจุแบตเตอรี่ การควบคุมการใช้งาน และการบำรุงรักษา

การใช้งานของระบบ ราษฎรแต่ละครัวเรือนจะต้องนำแบตเตอรี่ไปประจุไฟฟ้าที่โรงประจุแบตเตอรี่ในตอนเช้า แล้วนำแบตเตอรี่ไปใช้งานที่บ้านในตอนเย็น เพื่อใช้กับอุปกรณ์ไฟฟ้าภายในครัวเรือน ระยะเวลาการนำแบตเตอรี่มาประจุในแต่ละรอบประมาณ 4 วันต่อครั้ง สำหรับแบตเตอรี่ 1 ลูก สามารถใช้กับหลอดไฟฟลูออเรสเซนต์ 2 หลอด ได้ประมาณวันละ 5 ชั่วโมง

ระบบผลิตไฟฟ้าด้วยเซลล์แสงอาทิตย์เชื่อมต่อสายส่ง โดยการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย (สนับสนุนโดยกองทุนเพื่อส่งเสริมการอนุรักษ์พลังงาน)

ระบบผลิตไฟฟ้าด้วยเซลล์แสงอาทิตย์เชื่อมต่อสายส่งนี้ติดตั้งที่อาคารสถานีอนามัยเฉลิมพระเกียรติฯ ดอยตุง ประกอบด้วยเซลล์แสงอาทิตย์ขนาด 2,100 วัตต์ อุปกรณ์ควบคุม 1 ชุด เครื่องแปลงกระแสไฟฟ้า 1 ชุด และวัตต์มิเตอร์แสดงผลการผลิตไฟฟ้า 1 ชุด

ในเวลาที่มีแสงอาทิตย์ เซลล์แสงอาทิตย์จะทำหน้าที่เปลี่ยนพลังงานแสงอาทิตย์เป็นพลังงานไฟฟ้ากระแสตรงจากการออกแบบระบบจะให้ไฟฟ้ากระแสตรงขนาดแรงดัน 220-240 โวลต์ และกระแสไฟฟ้า 6-8 แอมแปร์ ไฟฟ้ากระแสตรงที่ผลิตได้จะไหลผ่านเครื่องแปลงกระแสไฟฟ้าถูกเปลี่ยนเป็นไฟฟ้ากระแสสลับ ที่มีแรงดัน 220 โวลต์ และมีคุณสมบัติเหมือนกับกระแสไฟฟ้าในระบบไฟฟ้าที่มีอยู่เดิม

ดังนั้นกระแสไฟฟ้าที่ผลิตได้จากระบบนี้จึงสามารถใช้ได้กับเครื่องใช้ไฟฟ้าที่มีอยู่ทุกชนิด โดยในกรณีที่กระแสไฟฟ้าที่ผลิตได้จากเซลล์แสงอาทิตย์มีมากกว่าความต้องการใช้ไฟฟ้าในขณะนั้น กระแสไฟฟ้าส่วนเกินจะถูกขายคืนเข้าในระบบสายส่งของการไฟฟ้าฯ ในทางกลับกันหากความต้องการใช้กระแสไฟฟ้าในขณะนั้นมีมากกว่ากระแสไฟฟ้าที่ผลิตได้ กระแสไฟฟ้าส่วนที่ขาดก็จะถูกซื้อเสริมไฟฟ้าที่ผลิตได้ กระแสไฟฟ้าส่วนที่ขาดก็จะถูกซื้อเสริมเข้ามาจากระบบสายส่งของการไฟฟ้าฯ ตามปกติ ซึ่งการทำงานของระบบได้รับการออกแบบให้เป็นการทำงานแบบอัตโนมัติ ดังนั้นจึงไม่ต้องมีการปิด-เปิดระบบแต่อย่างใดในแต่ละวัน

ผลจากการติดตั้งระบบ ทำให้ปริมาณกระแสไฟฟ้าที่ซื้อจากระบบสายส่งของการไฟฟ้าฯ ลดลงเท่ากับปริมาณกระแสไฟฟ้าที่ผลิตได้จากระบบเซลล์แสงอาทิตย์ ซึ่งเท่ากับว่าจะสามารถช่วยลดการใช้เชื้อเพลิงบรรพชีวิน เช่น น้ำมัน ก๊าซธรรมชาติ หรือถ่านหิน ในการผลิตกระแสไฟฟ้าลง อันจะส่งผลให้มลพิษที่เกิดจากการเผาไหม้เชื้อเพลิงดังกล่าวลดลงได้อีกทางหนึ่ง

โทรศัพท์สาธารณะเคลื่อนที่ระบบ 470 เมกะเฮร์ต ด้วยไฟฟ้าจากเซลล์แสงอาทิตย์ โดยองค์การโทรศัพท์แห่งประเทศไทย

องค์การโทรศัพท์แห่งประเทศไทยได้นำโทรศัพท์เคลื่อนที่ระบบ 470 เมกะเฮิร์ต ที่ทำงานด้วยไฟฟ้าจากเซลล์แสงอาทิตย์ มาติดตั้งที่ปางสำนักงานโครงการปลูกป่าพระราช 4,000 ไร่ ซึ่งแต่เดิมไม่มีโทรศัพท์ใช้และต้องใช้วิทยุสื่อสารของสำนักงานดอยตุง

โดยระบบดังกล่าวประกอบด้วยเซลล์แสงอาทิตย์ 1 แผง ชุดควบคุม 1 ชุด แบตเตอรี่ 1 ลูก และโทรศัพท์เคลื่อนที่ 470 เมกะเฮิร์ต 1 เครื่อง เป็นระบบโทรศัพท์ที่สามารถใช้ติดต่อได้ทั่วประเทศ โดยสามารถประจุไฟฟ้าลงแบตเตอรี่ของตนเอง และสามารถใช้ไฟฟ้าได้ตลอดวัน โดยจำกัดตามขนาดของแบตเตอรี่และอุปกรณ์ควบคุม ดังนั้น จึงเป็นระบบที่ผู้ใช้ต้องมีจิตสำนึกในการประหยัดพลังงาน เพราะต้องควบคุมการใช้งานด้วยตนเอง

เครื่องวัดพลังงานแสงอาทิตย์ โดยมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี

เครื่องวัดพลังงานแสงอาทิตย์ ประกอบด้วย 2 ส่วน ได้แก่

1. ส่วนเซนเซอร์หรือไพรานอมิเตอร์ ประกอบด้วยเซลล์แสงอาทิตย์ชนิดผลึกซิลิคคอนขนาด 1 ตารางเซนติเมตร และขั้วของเซลล์และอาทิตย์

2. ส่วนอินติเกรตสัญญาณ ทำหน้าที่แสดงผลและอินติเกรตค่าความเข้มรังสีดวงอาทิตย์เป็นพลังงาน

ประโยชน์ของเครื่องวัดพลังงานแสงอาทิตย์ คือสามารถวัดค่าพลังงานแสงอาทิตย์ในช่วงเวลาต่างๆ ซึ่งทำให้ทราบประสิทธิภาพการทำงานของระบบพลังงานทดแทนที่ใช้พลังงานแสงอาทิตย์ อันเป็นประโยชน์ต่อการพัฒนาระบบและอุปกรณ์ต่างๆ ในอนาคตได้

ชุดแสงไฟล่อแมลงด้วยเซลล์แสงอาทิตย์ โดยบริษัท สยามโซลาร์ แอนด์ อีเลคทรอนิคส์ จำกัด

ชุดแสงไฟล่อแมลงด้วยเซลล์แสงอาทิตย์ ประกอบด้วยเซลล์แสงอาทิตย์ขนาด 10 วัตต์ จำนวน 1 แผง หลอดไฟฟลูออเรสเซนต์ 6 วัตต์ จำนวน 1 ชุด แบตเตอรี่ขนาด 12 โวลต์ 4 แอมแปร์ชั่วโมง จำนวน 1 ลูก เซนเซอร์วัดความสว่าง 1 ชุด ชุดตั้งเวลาการทำงานของหลอดไฟกับพัดลม 1 ชุด พัดลมขนาด 2 นิ้ว 1 เครื่องชุดแสดงผลความจุแบตเตอรี่ 1 ชุด ถุงผ้าดักแมลง 1 ถุง และขาตั้งแบบเคลื่อนย้ายได้ 1 ชุด

ระบบจะทำงานโดยเซลล์แสงอาทิตย์จะประจุกระแสไฟฟ้าลงในแบตเตอรี่ในเวลากลางวัน เมื่อดวงอาทิตย์ตกดิน เซนเซอร์วัดความสว่างจะสั่งให้หลอดไฟสว่างและพัดลมหมุนเป็นเวลา 2 ชั่วโมง เพราะโดยปกติแมลงจะออกมาเล่นไฟประมาณ 2 ชั่วโมง ในขณะที่หลอดไฟสว่างและพัดลมหมุนนั้น หากมีแมลงบินเข้าใกล้ก็จะถูกดูดให้ตกลงไปในถุง และแมลงที่ได้นี้สามารถนำไปใช้เลี้ยงปลาได้ นอกจากนี้ ชุดแสงไฟล่อแมลงยังสามารถติดตั้งไว้กลางบ่อเลี้ยงปลาเพื่อให้แมลงตกลงไปในบ่อปลาโดยตรงได้ด้วย

เครื่องสกัดสารกำจัดศัตรูพืชด้วยพลังงานแสงอาทิตย์ โดยบริษัท โซลาร์ตรอน จำกัด

เครื่องสกัดสารกำจัดศัตรูพืชด้วยพลังงานแสงอาทิตย์ประกอบด้วยแผงรับพลังงานแสงอาทิตย์ 1 ชุด ถังสกัดสารไส้กรอง ท่อน้ำเข้าถังและท่อน้ำเข้าแผง วาล์วเช็คระดับน้ำ ขารับแผงและถัง เป็นอุปกรณ์ที่นำพลังงานความร้อนจากแสงอาทิตย์มาใช้ ประโยชน์ในการต้มสกัดสารชีวภาพ ซึ่งมีอยู่ในสมุนไพรบางชนิด เช่น ตะไคร้ หอม สะเดา ข่า และอื่นๆ โดยการทำงานจะเริ่มต้นขึ้นเมื่อแสงอาทิตย์ตกกระทบแผงรับแสงอาทิตย์ พลังงานความร้อนจะถูกดูดซับและส่งถ่ายความร้อนให้กับน้ำที่อยู่ในระบบ ทำให้น้ำร้อนและลอยตัวขึ้นที่สูงแล้วไหลไปตามท่อหุ้มฉนวนเข้าสู่ถังสกัดสารกำจัดศัตรูพืชหรือหม้อต้มซึ่งใส่สมุนไพรไว้ ขณะเดียวกันน้ำส่วนล่างของหม้อต้มก็จะไหลไปตามท่อหุ้มฉนวนด้านตรงข้ามเข้าสู่แผงรับแสงอาทิตย์เพื่อรับพลังงานความร้อนจากแผงเป็นวัฏจักรเรียกว่า ระบบไหลเวียนตามธรรมชาติ น้ำในหม้อต้มจะมีอุณหภูมิสูงขึ้นเรื่อยๆ จนถึงประมาณ 90 องศาเซลเซียส โดยใช้เวลาวันละ 6-8 ชั่วโมง ก็จะได้น้ำสารสกัดจากพืชสมุนไพร 75-100 ลิตรต่อวัน เมื่อปล่อยให้เย็นก็สามารถนำน้ำสารสกัดไปฉีดพ่นพืชผักผลไม้ได้ทันที เพื่อป้องกันศัตรูพืชที่จะมาทำลาย

ระบบเครื่องขยายเสียงพลังงานแสงอาทิตย์ โดยบริษัท โซลาร์ตรอน จำกัด

ระบบประกอบด้วยแผงเซลล์แสงอาทิตย์ขนาด 6 วัตต์ 12 โวลต์ 0.3 แอมแปร์ จำนวน 1 แผง แบตเตอรี่แบบ sealed lead acid ขนาด 12 โวลต์ 0.7 แอมแปร์ จำนวน 1 ลูก และเครื่องขยายเสียง พร้อมไมโครโฟนแบบมีสายและแบบไร้สาย จำนวน 1 ชุด ชุดเครื่องขยายเสียงถูกดัดแปลงให้สามารถใช้ได้ทั้งไฟฟ้ากระแสตรงและไฟฟ้ากระแสสลับ มีขนาดกำลังขยาย 50 วัตต์ โดยสามารถใช้งานได้ทั้งไมโครโฟนแบบมีสายและแบบไร้สายซึ่งใช้กระแสไฟฟ้าขนาด 0.5 แอมแปร์ และสามารถใช้งานติดต่อกันเป็นเวลา 3 ชั่วโมงต่อวัน เหมาะสำหรับการใช้งานในภาคสนามและเลือกใช้ตามความเหมาะสมได้อีกด้วย

อุปกรณ์ช่วยแปลงสุขภัณฑ์ชักโครกให้ประหยัดน้ำ โดยนายศฤงคาร รัตนางศุ (สมาคมการประดิษฐ์ไทย)

โครงการฯ ได้นำอุปกรณ์ช่วยแปลงสุขภัณฑ์ชักโครกให้ประหยัดน้ำ ไปติดตั้งที่บ้านพักรับรองในโครงการพัฒนาดอยตุงฯ จำนวน 72 ชุด เป็นอุปกรณ์ที่เน้นการประหยัดน้ำในสุขภัณฑ์ชักโครกช่วยควบคุมการทำงานของเครื่องสุขภัณฑ์ให้ใช้น้ำเพียงครึ่งเดียวก็เพียงพอ ทำให้สามารถเปลี่ยนเครื่องสุขภัณฑ์ที่ใช้น้ำเปลืองมาเป็นสุขภัณฑ์ที่ประหยัดน้ำแทน

สุขภัณฑ์ชักโครกเป็นอุปกรณ์ที่ใช้น้ำสะอาดมากที่สุดในครัวเรือนโดยเฉพาะน้ำประปา ปัจจุบันมีการออกแบบเครื่องสุขภัณฑ์ชักโครกที่ประหยัดน้ำด้วยเครื่องสุขภัณฑ์เอง แต่ถ้านำเอาอุปกรณ์ช่วยแปลงสุขภัณฑ์ชักโครกใส่เข้าไปควบคุมการทำงานของเครื่องสุขภัณฑ์ จะยิ่งประหยัดน้ำมันมากขึ้น และถ้ายิ่งนำไปใช้กับเครื่องสุขภัณฑ์รุ่นเก่าๆ ที่ใช้น้ำเปลืองมากๆ ก็จะช่วยประหยัดน้ำได้มากยิ่งขึ้น ทำให้สามารถเปลี่ยนเครื่องสุขภัณฑ์รุ่นเก่าๆ มาเป็นสุขภัณฑ์ประหยัดน้ำอย่างง่ายดาย แทนที่จะต้องทุบของเก่าทิ้ง แล้วติดตั้งสุขภัณฑ์ชักโครกรุ่นใหม่ ซึ่งจะเห็นว่าสิ้นเปลืองทั้งเวลาและค่าใช้จ่าย

ดร. ฤกษ์ ศยามานนท์ รองผู้อำนวยการโครงการพัฒนาดอยตุงฯ ได้ให้สัมภาษณ์ถึงระบบพลังงานทดแทนดังกล่าว ดังรายละเอียดต่อไปนี้

ลักษณะการนำระบบพลังงานทดแทนมาใช้ในโครงการปลูกป่าพระราชทาน 4,000 ไร่

ดร. ฤกษ์ : "ผมว่าในด้านภาคปฏิบัติควรจะนำพลังงานทดแทนไปใช้ในพื้นที่ที่ไฟฟ้ายังเข้าไม่ถึง เพราะว่าเทคโนโลยีนี้ แม้จะมีการพัฒนามาบ้างแล้วก็ตาม แต่ยังไม่ถึงขั้นที่จะเอามาใช้ทดแทนไฟฟ้าที่ผลิตจากโรงไฟฟ้าได้ เพราะฉะนั้น ถ้าจะนำพลังงานทดแทนมาใช้จึงควรจะใช้ในพื้นที่ที่ไฟฟ้ายังเข้าไม่ถึง อย่างที่ดอยตุงเราก็เลือกให้นำไปใช้กับโครงการปลูกป่ายังชีพ ซึ่งยังไม่มีระบบของการไฟฟ้าส่วนภูมิภาคเข้าไปถึง"

ความคาดหมายถึงประโยชน์ที่ได้รับจากการนำระบบพลังงานทดแทนมาใช้ในพื้นที่โครงการฯ

ดร.ฤกษ์ : "โครงการฯของเราเองก็อยากจะให้นำมาทดลองใช้ในลักษณะการวิจัยเพื่อดูว่าใช้ประโยชน์ได้แค่ไหน แล้วก็จะทำให้นำไปพัฒนาให้ระบบดีขึ้น ใช้ได้นานขึ้น ประหยัดขึ้น ใช้งานได้เพิ่มมากขึ้น เราถึงได้ให้นำไปติดตั้งในพื้นที่ที่ไฟฟ้ายังไม่มี และก็ยังต้องใช้การปั่นไฟอยู่ ซึ่งการปั่นไฟก็ต้องใช้เครื่องยนต์ ทำให้เกิดสิ่งที่เสียหายก็คือ สิ้นเปลืองพลังงาน ซึ่งเราทุกคนก็รู้อยู่แล้วว่า น้ำมันเชื้อเพลิงทั้งหลายที่เราใช้อยู่ในปัจจุบันวันหนึ่งก็ต้องหมดไป เราจึงต้องนำพลังงานทดแทนมาใช้ แม้จะเป็นส่วนนิดเดียวก็ตาม นอกจากนี้พลังงานเชื้อเพลิงที่ใช้กันอยู่ก็ยังทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของสารตัวอื่นด้วย ทำให้อากาศเสีย เกิดมลภาวะต่างๆ"

ความคิดเห็นเกี่ยวกับการนำระบบพลังงานทดแทนมาใช้ในโครงการพัฒนาดอยตุงฯ

ดร.ฤกษ์ : "สำหรับเรื่องพลังงานทดแทนเวลานี้ยังอยู่ในระยะเริ่มต้น การนำมาใช้ที่นี่จะเป็นการวิจัยและพัฒนามากกว่าจะใช้ทดแทนจริงๆ แต่เราก็ยินดีมากที่มีการนำโครงการฯ นี้เข้ามาร่วมในโครงการพระราชดำริเพราะว่าเป็นโครงการเทิดพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในวโรกาสที่เจริญพระชนมายุครบ 72 พรรษาซึ่งโครงการพัฒนาดอยตุงก็อยู่ภายใต้สถาบันพระมหากษัตริย์เหมือนกัน เป็นโครงการของสมเด็จย่า เราในฐานะข้าราชบริพารที่ใกล้ชิดของพระองค์ท่านก็มีความยินดีที่จะร่วมโครงการฯ

"ประการที่สอง โครงการพัฒนาดอยตุงฯนี้เป็นไปในแนวทางอนุรักษ์ และมีการจัดการเกี่ยวกับเรื่องทรัพยากรธรรมชาติต่างๆ อย่างเรื่องดิน หรือเรื่องน้ำ รวมถึงเรื่องของคนด้วย อย่างที่ดอยตุงมีชาวเข่าหลายเผ่า ซึ่งเราต้องการจะอนุรักษ์วิถีชีวิตวัฒนธรรมแบบเดิมของเขาไว้ เมื่อเราเข้ามาพัฒนาก็ต้องดูถึงเรื่องต่างๆ เหล่านี้ด้วยว่า ผลของการพัฒนาจะทำให้มรดกที่สืบทอดกันมาชั่วลูกชั่วหลานของเขาถูกทำลายไปหรือเปล่า"

ระบบพลังงานทดแทนจะสามารถขยายไปสู่สังคมในวงกว้างได้อย่างไร

ดร.ฤกษ์ : "การที่โครงการได้เข้ามาติดตั้งระบบต่างๆ ก็ถือว่าได้มาเริ่มต้นในจุดหนึ่งแล่ว ก็ต้องมีการพัฒนาต่อไป ไม่ใช่อีก 10 ปี ก็ยังอยู่เท่านี้ หรือว่าค่อยๆ ทรุดลงไป ผมไม่ต้องการให้เป็นอย่างนั้นผมต้องการให้วโรกาส 72 พรรษานี่เป็นการจุดประกายในเรื่องนี้ ซึ่งผมว่าพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวท่านก็ทรงสนพระทัยในเรื่องนี้และทรงมองถึงในเรื่องนี้เหมือนกันว่า โครงการนี้ได้รับการจุดประกายขึ้น แล้วก็มีการเจริญขึ้นมาเรื่อง ไม่ได้หายไป"

ที่มา : พระบิดาแห่งการพัฒนาพลังงานไทย

การนำพลังงานทดแทนไปใช้งานที่ศูนย์ศึกษาการพัฒนาการอนุรักษ์ทรัพยากร ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม อุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน จังหวัดเพชรบุรี

ความเป็นมาของอุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน

อุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน ได้รับการประกาศเป็นอุทยานแห่งชาติลำดับที่ 28 ของประเทศไทย เมื่อปี พ.ศ.2524 อยู่ในท้องที่อำเภอหนองหญ้าปล้อง อำเภอแก่งกระจาน และอำเภอท่ายาง ของจังหวัดเพชรบุรี และในปี พ.ศ. 2527 กลุ่มอนุรักษ์ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมชาวอำเภอหัวหิน ได้ขอให้ทางการผนวกพื้นที่ป่าในเขตตำบลหนองพลับ อำเภอหัวหิน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ซึ่งเป็นป่ารอยต่อของจังหวัดเพชรบุรีและจังหวัดประจวบคีรีขันธ์เข้าเป็นส่วน หนึ่งของอุทยานฯ

อุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน มีพื้นที่ 2,925 ตารางกิโลเมตร หรือ 1,821,875 ไร่ สภาพป่าส่วนใหญ่เป็นป่าดิบ มีสภาพธรรมชาติที่ หลากหลาย ทั้งภูเขา แม่น้ำ น้ำตก อ่างเก็บน้ำ ถ้ำ และมีสัตว์ป่าอาศัยอยู่อย่างชุกชุม นอกจากนี้ ยังเป็นป่าต้นน้ำสำคัญของแม่น้ำเพชรบุรีและแม่น้ำปราณบุรี ซึ่งเป็นต้นกำเนิดของทะเลสาบแก่งกระจานอีกด้วย

สำหรับทะเลสาบแก่งกระจานมีเนื้อที่ประมาณ 45 ตารางกิโลเมตร กักเก็บน้ำได้ 710 ล้านลูกบาศก์เมตร สร้างเสร็จในปี พ.ศ. 2509 เป็นอ่างเก็บน้ำที่เกิดจากการสร้างเขื่อนแก่งกระจานซึ่งเป็นเขื่อนดินแห่ง แรกของประเทศ เพื่อกั้นแม่น้ำเพชรบุรีและกักเก็บน้ำไว้ก่อนส่งต่อไปให้เขื่อนเพชรระบายสู่ พื้นที่ชลประทานผลจากการสร้างเขื่อนทำให้น้ำท่วมพื้นทีเหนือเขื่อนจนภูเขา บริเวณนั้นจมน้ำ ยอดเขากลายเป็นเกาะต่างๆ ประมาณ 30-40 เกาะ ซึ่งทำให้ทะเลสาบแห่งนี้มีทิวทัศน์ที่มีความสวยงามแปลกตากว่าทะเลสาบหลัง เขื่อนแห่งอื่นๆ

ศูนย์ศึกษาการพัฒนาการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

ศูนย์ศึกษาการพัฒนาและอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอยู่ใน พื้นที่บ้านกร่างในเขตอุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน จัดตั้งขึ้นโดยได้รับการสนับสนุนงบประมาณจากสำนักงานคณะกรรมการพิเศษเพื่อ ประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ (กปร.) เพื่อให้เป็นสถานที่ฝึกอบรมทางด้านธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมแก่เยาวชนและราษฎร ภายในบริเวณประกอบด้วยอาคารสำนักงาน อาคารพิพิธภัณฑ์ อาคารฝึกอบรม และมีพื้นที่สำหรับกางเต็นต์พักแรมของนักท่องเที่ยว

ระบบผลิตไฟฟ้าด้วยเซลล์แสงอาทิตย์แบบอิสระ โดยมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี (สนับสนุนโดยกองทุนเพื่อส่งเสริมการอนุรักษ์พลังงาน)

ศูนย์ศึกษาการพัฒนาและอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมเป็น พื้นที่ที่ระบบไฟฟ้าของการไฟฟ้าฯ ยังเข้าไปไม่ถึง และเดิมใช้การปั่นไฟฟ้าจากเครื่องยนต์ดีเซล ทำให้เกิดปัญหาเสียงดังรบกวนสัตว์ป่าและเกิดมลภาวะจากการใช้น้ำมันเชื้อ เพลิง โครงการฯ จึงนำระบบผลิตไฟฟ้าด้วยเซลล์แสงอาทิตย์แบบอิสระมาติดตั้งใน 2 จุด คือ

1. อาคารพิพิธภัณฑ์ ใช้ระบบผลิตไฟฟ้าด้วยเซลล์แสงอาทิตย์แบบอิสระ ประกอบด้วยเซลล์แสงอาทิตย์ ขนาด 2,720 วัตต์ ชุดควบคุม (50 แอมแปร์) จำนวน 1 ชุด เครื่องแปลงกระแสไฟฟ้า 48 โวลต์ (สูงสุด 3,000 วัตต์) จำนวน 1 ชุด และแบตเตอรี่ 804 แอมแปร์ชั่วโมง 2 โวลต์ จำนวน 24 ลูก ในเวลากลางวัน เซลล์แสงอาทิตย์จะผลิตไฟฟ้ากระแสตรงประจุลงในแบตเตอรี่เวลาใช้งานก็จะใช้งาน ผ่านเครื่องแปลงกระแสไฟฟ้าเป็นกระแสสลับ และสามารถผลิตไฟฟ้าได้ 5.6 กิโลวัตต์ชั่วโมงต่อวัน

2. อาคารฝึกอบรม ใช้ระบบผลิตไฟฟ้าด้วยเซลล์แสงอาทิตย์แบบอิสระ ประกอบด้วยเซลล์แสงอาทิตย์ ขนาด 3,900 วัตต์ ชุดควบคุม (50 แอมแปร์) จำนวน 1 ชุด เครื่องแปลงกระแสไฟฟ้า 48 โวลต์ 3,000 วัตต์ จำนวน 2 ชุด และแบตเตอรี่ 804 แอมแปร์ชั่วโมง 2โวลต์ จำนวน 48 ลูก ในเวลากลางวัน เซลล์แสงอาทิตย์จะผลิตไฟฟ้ากระแสตรงประจุลงในแบตเตอรี่ เวลาใช้งานก็จะใช้งานผ่านเครื่องแปลงกระแสไฟฟ้าเป็นกระแสสลับ และสามารถผลิตไฟฟ้าได้ 8 กิโลวัตต์ชั่วโมงต่อวัน

ระบบสูบน้ำแบบต่อตรงด้วยเซลล์แสงอาทิตย์ โดยมหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี (สนับสนุนโดยกองทุนเพื่อส่งเสริมการอนุรักษ์พลังงาน)

ศูนย์ศึกษาการพัฒนาและอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เดิมใช้เครื่องยนต์ดีเซลในการสูบน้ำ ซึ่งทำให้เกิดเสียงดังรบกวนสัตว์ป่า และก่อมลภาวะจากการใช้น้ำมันเชื้อเพลิง โครงการฯ จึงนำระบบสูบน้ำแบบต่อตรงด้วยเซลล์แสงอาทิตย์มาติดตั้งประกอบด้วยเซลล์แสง อาทิตย์ขนาด 2,250 วัตต์ ชุดควบคุม 1 ชุด เครื่องสูบน้ำมอเตอร์กระแสตรง (Multiple displacement) 1 เครื่อง ถังเก็บน้ำความจุ 40 ลูกบาศก์เมตร จำนวน 1 ถัง และท่อส่งน้ำความยาว 600 เมตร ระยะยกน้ำสูง 66 เมตร โดยเครื่องสูบน้ำจะทำงานเฉพาะในเวลากลางวันด้วยไฟฟ้าจากเซลล์แสงอาทิตย์สูบ น้ำได้วันละ 12 ลูกบาศก์เมตร ไปเก็บในถังเก็บน้ำสำหรับใช้ในการอุปโภคบริโภค

สำหรับความคิดเห็นเกี่ยวกับระบบพลังงานทดแทนที่นำมาติดตั้งที่ศูนย์ศึกษา การพัฒนาการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม อุทยานแห่งชาติแก่งกระจานนี้ คุณปัญญา ปรีดีสนิท หัวหน้าอุทยานฯ ได้ให้สัมภาษณ์ไว้ ดังนี้

ประโยชน์ที่ได้รับจากการนำระบบพลังงานทดแทนมาติดตั้งในศูนย์ศึกษาการพัฒนาการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม

คุณปัญญา : อย่างเมื่อก่อนที่ผมจะมาอยู่ที่นี่ ผมเคยอยู่ทางเหนือ แล้วก็ไปที่อุทยานแม่ปิง รุ่นน้องผมเป็นหัวหน้าที่นั่น เขาก็เอาระบบเซลล์แสงอาทิตย์มาติดตั้งไว้ สามารถเปิดแอร์ได้เลย ซึ่งเขาก็บอกว่าดี ไม่ต้องหนวกหู ไม่ต้องเปลืองเงิน ไม่เปลืองไฟด้วย เสียค่าติดตั้งทีเดียวก็ใช้ไปนาน ขอให้แดดจัด ๆ เท่านั้นเอง

" ผมก็ว่ามันเหมาะที่จะนำมาใช้ในป่ามากเลย เพราะว่าหนึ่งคือทำให้ไม่ต้องใช้น้ำมันดีเซลซึ่งทำให้เกิดมลภาวะต่างๆ สองไม่ต้องมีเสียงดัง ไม่ต้องใช้เครื่องปั่นที่มีเสียงดังสนั่นหวั่นไหว รบกวนพวกสัตว์หรือพวกคนที่เข้าไฟพักแรม ส่วนตัวผมคิดว่าดีมากเลย เพราะมันไม่เป็นภาระด้วย ไม่เหมือนเครื่องปั่นไฟฟ้านี่เป็นภาระน่าดูเลย ไหนค่าน้ำมัน ไหนจะเครื่องเสีย เสียงก็ดัง แต่ถ้าเป็นระบบเซลล์แสงอาทิตย์นี่แน่นอนว่าอายุการใช้งานมันนานกว่า เพียงแต่มีคนดูแลที่รู้จักระบบเท่านั้น แล้วอีกอย่าง ที่นี่เวลาหน้าร้อนนี่แดดร้อนมากเลย เซลล์แสงอาทิตย์มาใช้กับที่นี่ก็น่าจะใช้ได้ผลดี"

ความคิดเห็นเกี่ยวกับระบบพลังงานทดแทนรูปแบบอื่นที่น่าจะนำมาใช้ในอุทยานฯ

คุณปัญญา : " ตอนนี้ที่นี้เรามีโครงการหนึ่ง คือโครงการอพยพพวกกระหร่างจากบ้านบางกลอยมาไว้ที่โป่งลึก โดยสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนารถ พระราชทานเงิน 5 แสนบาท เพื่อให้อพยพพวกกระหร่างมา มีประมาณ 47 ครอบครัว แล้วเราก็ปลูกบ้านให้เขา แบบที่เขาอยู่ดั้งเดิมนะ เพราะเราต้องการจะอนุรักษ์ประเพณีเขาไว้อย่างเดิมทุกอย่าง เสร็จแล้วเราก็มีระบบส่งน้ำโดยใช้กังหัน...เป็นกังหันน้ำทีนี้ปรากฏว่าพอเอา กังหันมาแล้วยังติดตั้งไม่ได้ เพราะขาดงบประมาณสำหรับทำรางน้ำ คือกังหันตัวนี้ต้องมีรางน้ำสำหรับมาหมุนตัวกังหัน แล้วก็มีลมช่วยอีกทางหนึ่ง ระบบนี้ผมว่าก็น่าจะใช้ได้ดีคือการใช้กังหันปั่นน้ำขึ้นมาใช้

" ส่วนกังหันลมที่ตัวใหญ่ ๆ และใช้ลมหมุนนี่ สำหรับป่าที่นี่คงจะใช้ลำบากเพราะป่ามันทึบ ไม่ค่อยมีลม แต่พลังน้ำนี่ได้เพราะน้ำเราเยอะ ทำให้เป็นระบบกังหันน้ำอย่างที่เราจะเอามาใช้นี่น่าจะได้ผลดี"

ความคิดเห็นเกี่ยวกับการจัดการด้านพลังงานของประเทศ

คุณปัญญา : ผมว่ามันจำเป็นที่สุดเลยในขณะนี้ เพราะต่อไปน้ำมันก็จะหายาก แพงด้วย น้ำมันนี่มันหมดไปจากโลกเราได้นะ ไม่ได้มีตลอด สักวันหนึ่งมันจะต้องหมด เพราะอย่างตะวันออกกลางนี่ เขาก็ขุดมาใช้กันใหญ่เลย หรืออย่างประเทศไทยเรานี่ใช้ก๊าซใช่ไหม เราใช้ก๊าซจากพม่า จากมาเลเซีย ซึ่งถ้าเราปรับปรุงระบบพลังงานแสงอาทิตย์ให้ดี เราก็จะสบายในอนาคต

" แต่ปัญหาของเราอยู่ที่คนไทยยังไม่นิยมใช้ อาจจะเป็นเพราะว่าไม่รู้จักเทคโนโลยีกันจริง ๆ ยิ่งชาวบ้านทั่วไปนี่เขาไม่รู้หรอก แล้วค่าติดตั้งปัจจุบันก็ยังแพง เรื่องเทคนิคต่างๆ เขาก็ยังไม่รู้ว่ามันจะได้แค่ไหนจะดีอย่างไร อีกอย่างเราไม่มีการโฆษณากันให้แพร่หลาย คนก็เลยไม่เข้าใจว่าระบบนี้เป็นอย่างไร เพราะผมว่าถ้าคนใช้กันเยอะขึ้น ราคาค่าติดตั้งก็คงจะถูกลง "

คุณสุทัศน์ ทรัพย์ภู่ หัวหน้าหน่วยพิทักษ์อุทยานแห่งชาติ กจ. 4 บ้านกร่าง ซึ่งเป็นผู้ดูแลระบบพลังงานทดแทนดังกล่าว ได้กล่าวถึงผลของการใช้งานระบบ ดังรายละเอียดต่อไปนี้

ลักษณะการใช้ประโยชน์จากระบบพลังงานทดแทนที่นำมาติดตั้ง

คุณสุทัศน์ : "ระบบที่เราใช้ก็มี ระบบสูบน้ำซึ่งจะสูบน้ำเฉพาะเวลาที่มีแสงอาทิตย์ สูบน้ำจากลำธารใกล้ ๆ ที่นี่ไปเก็บไว้บนถังบนยอดเขา น้ำที่ได้ก็ใช้กับทุกจุดภายในศูนย์ฯ ได้เลย ส่วนระบบฟ้านี่เป็นการเก็บในแบตเตอรี่ กลางคืนเราก็ใช้ไฟฟ้าได้ ซึ่งแบตเตอรี่นี่จะเก็บไฟฟ้า 48 โวลต์ และจะประจุอยู่ตลอดเวลาเรื่องไฟฟ้านี่ไม่มีปัญหาเลย อย่างฝนตกสามวันไม่เป็นปัญหา เพราะเราใช้หลอดประหยัดด้วย แล้วเราก็คำนวณไว้ว่า 3 กิโลวัตต์ สำหรับทั้ง 4 อาคารรวมทั้ง เครื่องใช้ไฟฟ้าอย่างหม้อหุงข้าว วิทยุสื่อสาร หรือเครื่องสไลด์ เรียกว่าสามารถเปิดใช้พร้อมกันได้เลย นอกจากนี้ เราก็ยังใช้กับตู้เย็นที่ใช้เก็บเซรุ่มสำหรับฉีดเวลางูกัดเพราะว่าการเดิน ทางจากที่นี่ไปโรงพยาบาลไกลมาก เราจึงต้องมีเซรุ่มเก็บไว้"

มีการดูแลระบบพลังงานทดแทนอย่างไร

คุณสุทัศน์ : "การดูแลก็ไม่ยากนะ เพียงแต่คอยทำความสะอาดแผง อย่างหน้าแล้งเราก็ต้องคอยระวังเรื่องฝุ่นที่มาเกาะ เพราะจะทำให้แผงรับแสงได้น้อยลง มีประสิทธิภาพน้อยลง เราก็ใช้น้ำฉีดทำความสะอาดส่วนแบตเตอรี่ที่ใช้ก็เป็นแบตเตอรี่แห้งที่ใช้ สำหรับเซลล์แสงอาทิตย์ ทำให้เราไม้ต้องมีปัญหาต้องมาเติมน้ำกลั่นแล้วอายุการใช้งานก็นานกว่าเป็น 10 ปีเลย ซึ่งเราก็พียงแต่ดูแลขั้วแบตฯ ไม่ให้เกิดสนิมเท่านั้น"

เปรียบเทียบกับระบบพลังงานที่ใช้อยู่เดิมเป็นอย่างไร

คุณสุทัศน์ : "เทียบกับระบบเดิมนี่ดีกว่าเยอะ เพราะเดิมเราต้องใช้น้ำมันกับเครื่องปั่นไฟ แล้วก็มีเสียงดังรบกวน สัตว์ป่าหนีหมด แต่พอเราใช้ระบบนี้ ซึ่งเราใช้แทนระบบเครื่องปั่นไฟฟ้าได้ทั้งหมดเลย ทั้งใช้ฉายสไลด์เกี่ยวกับอนุรักษ์ ใช้กับเครื่องใช้ไฟฟ้า แสงสว่าง ชาร์จแบตเตอรี่วิทยุก็ได้ระบบนี้ไม่มีเสียงดัง พวกสัตว์ป่าก็กลับมาให้เห็นเยอะเลย แล้วก็ไม่เกิดมลพิษอย่างเครื่องปั่นไฟที่มีควัน คราบสกปรก ส่วนการติดตั้งก็ไม่ต้องทำลายธรรมชาติ เพราะเราติดตั้งไว้ที่ระเบียงหรือบนหลังคา ระบบนี้ไม่ไปรบกวนสิ่งแวดล้อมหรือธรรมชาติที่มี หรืออย่างการใช้งานกับหม้อหุงข้าวไฟฟ้าก็ทำให้เราไม่ต้องไปหาฟืน ไม่ต้องใช้ถ่านหุงข้าวอีก"

ที่มา : พระบิดาแห่งการพัฒนาพลังงานไทย